15-17 Mayıs tarihlerinde Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesinde düzenlenen 11. Uluslararası İletişim Günleri Dijital Eşitsizlik ve Veri Sömürgeciliği Sempozyumunda “Uluslararası Perspektifte Pandemi Verileri: Türkiye, İtalya, ABD VE Rusya Gazetelerinde Yer Alan Veri Temalarının ve Veri Kaynaklarının Değerlendirilmesi” başlıklı çalışmamyı paylaştım. Çalışmanın özetini paylaşıyorum:
1800’lerdeki Kolera salgınlarından bu yana veriler, kriz dönemlerinde kamuoyunu bilgilendirme ve karar alma süreçlerinde kritik bir rol oynamıştır. Son on yılda, dijitalleşme ve çağdaş gazetecilik etkisiyle veri gazeteciliği önem kazanmış ve Kovid-19 pandemisi bu alanda önemli bir çalışma sahası hâline gelmiştir. Bu çalışma, pandemi döneminde çevrimiçi gazetelerde yer alan verilerin temalarını ve kaynaklarını, Rusya, ABD, İtalya ve Türkiye gibi farklı haber kültürlerine sahip ülkelerle karşılaştırarak Türkiye’de veri gazeteciliğinin gelişimini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Alexa, Statista ve Similarweb’in kullanıcı erişim verilerine dayanarak her ülkeden en yaygın üç gazete seçilmiştir. Seçilen gazetelerde pandemi ölümlerinin en fazla olduğu ayda yayımlanan 30.482 Kovid-19 haberinden 588’i veri odaklı olarak tespit edilmiş ve içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Elde edilen veriler, her ülkeden uzmanlarla paylaşılarak Cohen’in Kappa Tekniği ile kodlama güvenilirliği test edilmiştir. Analizde Türkiye için 0.899, İtalya için 0.935, Rusya için 0.885 ve ABD için 0.848 Kappa değeri bulunmuş, bu sonuçlar 0.81-1.00 aralığında olduğundan kodlamalar arasında “çok iyi” uyum ortaya çıkmış, verilerin tutarlılığı ve güvenilirliği doğrulanmıştır. Araştırmanın sonuçları, Türkiye’deki veri haberlerinin yaklaşık yarısının vaka ve vefat sayılarına odaklandığını ve tematik çeşitliliğin sınırlı olduğunu göstermektedir. ABD’de işsizlik verileri yaygınken bu toplumsal sorun diğer ülkelerde nadiren işlenmektedir. Ayrıca, ABD haberlerinde tüketim verilerine daha az yer verilmiştir. İtalya, Rusya ve ABD’de eğitim, politika, finans ve ekonomi gibi alanlarda veri haberleri yaygınken Türkiye’de bu alanlardaki veri odaklı haber sayısı azdır. Türkiye’deki veri haberleri büyük oranda resmi kaynaklara dayanmakta ABD, İtalya ve Rusya’da ise STK’lar, akademik kaynaklar ve kendi veri tabanları kullanılmaktadır. Bu durum da Türkiye’deki veri haberlerinin kaynak çeşitliliğinin sınırlı olduğunu göstermektedir.
Bir yanıt yazın